Celem innowacji jest stworzeniu warunków dla osób z chorobami otępiennymi i chorobą Alzheimera do nawiązania nowych kontaktów społecznych oraz aktywności artystycznej za sprawą terapii reminiscencyjnej z użyciem metod i technik teatralnych. Pozwoli na to uruchomienie współpracy pomiędzy teatrem, instytucjami kultury i instytucjami służby zdrowia.

Odbiorcami ostatecznymi innowacji są osoby starsze zależne, u których postępuje proces otępienny, z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi,  chorobami neurozwyrodnieniowymi. Osoby te mogą dojeżdżać na zajęcia z domu lub być np. pacjentami ośrodków alzheimerowskich.

Osoby te doświadczają trudności poznawczych takich jak: problemy z wypowiadaniem się, rozumieniem siebie i innych oraz postrzeganiem otoczenia, z  zapamiętywaniem nowych informacji, przypominaniem sobie wydarzeń i faktów z przeszłości, wydobywaniem z zasobów pamięciowych wiedzy i słów czy komunikowaniem się, planowaniem i organizacją czynności oraz kontrolą poznawczą. Mają również kłopoty z poruszaniem się, z czynnościami samoobsługowymi, z kontrolą fizjologiczną, a także tendencje do powtarzania nieefektywnych sposobów zachowania. Konsekwencją tych trudności jest doświadczanie silnego lęku, niepokoju, zawstydzenia, złości i frustracji, co często powoduje wycofywanie się, izolację i poczucie odrzucenia oraz bierność, apatię i poczucie bezsilności. Jednocześnie osoby te mają silną potrzebę ekspresji i kontaktu.

Podczas zajęć terapeutycznych mogą pojawić się trudności w postaci braku potrzeby aktywności oraz niskiej motywacji poznawczej i zadaniowej ze strony odbiorców, a także ich niechęci do podejmowania nowych działań i wyjścia poza dobrze sobie znany schemat codziennego życia i własne przyzwyczajenia. Nowe propozycje mogą zostać zinterpretowane jako zagrożenie lub nadmierne wyzwania. Utrudnieniem może być również doświadczanie wstydu, lęku przed ekspozycją społeczną, oceną i ujawnieniem swoich przeżyć (brak zaufania, sztywny wzór zachowania), ale i kłopoty fizjologiczne (osłabienie kontroli fizjologicznej) oraz ruchowe (problemy z poruszaniem się, koncentracja na drżeniu). Trudnością bywa też obawa związana z ponoszeniem kosztów finansowych.

Dzięki innowacji odbiorcy zaspokajają potrzeby ekspresji, wyrażania uczuć i akceptacji oraz kontaktu. Odnoszą przy tym korzyści terapeutyczne takie jak poprawa samopoczucia, wzrost poczucia własnej wartości, nauczenie się innego sposobu komunikacji, doświadczenie bycia wysłuchanym i zrozumianym, a także dostrzeżonym i ważnym.

O działaniach terapeutycznych odbiorcy ostateczni dowiadują się za pośrednictwem osób bliskich i opiekunów, którym wcześniej informacje o nich przekazują osoby ze środowiska medycznego: lekarze, psycholodzy czy terapeuci. Ci natomiast dowiadują się o nich podczas konferencji, szkoleń, rozmów i kontaktów bezpośrednich. Ponadto informacje o prowadzonych zajęciach mogą znaleźć się w ofercie pedagogów teatru.

Odbiorcy pośredni:

Pracownicy teatru i dramaterapeuci gerontologiczni

Powinny być to osoby, które swój talent, predyspozycje, warsztat aktorski i umiejętności oraz zainteresowania kliniczne chcą wykorzystać do pomocy osobom starszym. Dostrzegają potencjał twórczy tych osób i ich historii, a także chcą go pokazać w przestrzeni publicznej.

Trudnością tej grupy może być brak zrozumienia i wiedzy na temat specyfiki funkcjonowania poznawczego osób starszych, w tym osób z zaburzeniami poznawczymi, brak wiedzy na temat chorób otępiennych, a także lęk wynikający z wyobrażania sobie własnej przyszłości obfitującej w problemy podobne do tych, z którymi zmagają się pacjenci.

Korzyścią dla tej grupy jest zdobycie nowych doświadczeń i wiedzy z zakresu gerontologii oraz możliwość oddziaływań twórczo-terapeutycznych dzięki budowaniu interdyscyplinarnych zespołów.

Do tej grupy najlepiej dotrzeć poprzez bezpośrednie rozmowy i kontakty osobiste, panele dyskusyjne, konferencje i szkolenia z pogranicza psychologii, psychoterapii, terapii, teatru czy sztuki.

Pracownicy służby zdrowia

Lekarze (lekarze rodzinni, geriatrzy, psychiatrzy, neurolodzy, interniści), pielęgniarki i opiekunowie medyczni oraz rehabilitanci i fizjoterapeuci mający kontakt z osobami z zaburzeniami poznawczymi, w tym z pacjentami z otępieniem. Grupa ta ma ugruntowaną wiedzę na temat farmakoterapii, natomiast niewielką o jakości i skuteczności oddziaływań niefarmakologicznych.

Trudnością może być niechęć lub niemożność uczestnictwa w szkoleniach z tego zakresu i brak przekonania o skuteczności tej metody terapeutycznej.

Korzyścią dla tej grupy odbiorców jest posiadanie dodatkowej oferty terapeutycznej dla pacjentów i ich opiekunów, a także wzrost świadomości na temat trudności i zasobów osób z otępieniem (postrzeganie ich z innej perspektywy).

Do tej grupy odbiorców można dotrzeć poprzez szkolenia z zakresu oddziaływania niefarmakologicznego w otępieniu, z pokazaniem efektów pracy dramaterapeutycznej, np. w czasie spektaklu, prób oraz w formie ulotki zawierającej informację na temat modelu pomocy w ramach terapii reminiscencyjnej / dramaterapii gerontologicznej wraz z informacjami kontaktowymi (kto i gdzie prowadzi taką terapię).

Opiekunowie osób zależnych

Opiekunowie osób z otępieniem potrzebują wsparcia informacyjnego, emocjonalnego i instrumentalnego. To ludzie poszukujący pomocy dla swoich bliskich, często odczuwający bezsilność, bezradność i złość, a w konsekwencji – zrezygnowanie, przygnębienie i frustrację. Grupa ta zwykle postrzega swoich bliskich przez pryzmat choroby, deficytów, utraty, przez co traktuje ich przedmiotowo, jako osoby bierne, niesamodzielne, zależne.

Trudnością może być kłopot z dowiezieniem podopiecznych na zajęcia, a także brak poparcia takiej formy terapii ze strony lekarzy i pracowników służby zdrowia. Problem może stanowić także stereotypowe postrzeganie teatru jako wysublimowanej formy sztuki zarezerwowana tylko dla wybranych.

Korzyścią jest uzyskanie pomocy i wsparcia, a przez to zmniejszenie poczucia bezradności i bezsilności oraz możliwość wytchnienia w czasie zajęć pacjenta. Pojawia się również szansa na dostrzeżenie w osobie chorej zasobów twórczych i potencjału osobowego, a także możliwość innego sposobu komunikowania się oraz poprawy jakości kontaktu z nią.

Do tej grupy można poprzez bezpośredni kontakt, informacje o prowadzonych zajęciach terapeutycznych (miejsce, czas, osoba prowadząca, rodzaj terapii, dane kontaktowe) oraz zaproszenia na szkolenia i konferencje poświęcone gerontologii i metodom terapeutycznym.

Wolontariusze

• Studenci psychologii, pedagogiki, aktorstwa i dramaterapii zainteresowani możliwościami zdobycia wiedzy, umiejętności i doświadczenia w zakresie wyżej wymienionych dziedzin, co pozytywnie wpłynie na wykonywaną przez nich w przyszłości pracę. Są to osoby młode, otwarte, zaciekawione kontaktem z inną grupą ludzi.
• Osoby starsze, emeryci, studenci UTW mający dużo wolnego czasu, chętni do podjęcia nowej aktywności.

Trudnością może być dostępność czasowa oraz podtrzymanie motywacji zadaniowej i dużego zaangażowania. Ponadto osoby te mogą przeżywać lęk wywołany wyobrażeniem własnej starości i konsekwencji procesu starzenia się. Mogą także dystansować się i pomagać z perspektywy „zimnego” terapeuty, pomocnika, osoby zdrowszej, sprawniejszej, a także mogą wykazywać się tendencją do nadmiernego ochraniania i wyręczania osób starszych zależnych.

Korzyściami dla tej grupy są: możliwość obserwacji pracy terapeutycznej z osobą starszą, nabywanie umiejętności terapeutycznych, wzrost wrażliwości na potrzeby osób z zaburzeniami poznawczymi oraz dostrzeżenie możliwości wykorzystania teatru w procesie leczenia pacjentów. Możliwy jest także rozwój osobisty. Dodatkową korzyścią może być przełamywanie stereotypów na temat otępień i zachowań osób doświadczających zaburzeń poznawczych.

Do tej grupy można dotrzeć jest za pomocą informacji w środowisku akademickim (podczas szkoleń, konferencji) oraz ogłoszeń o rekrutacji osób zainteresowanych. Zajmuje się tym zespół psychologiczno-teatralny.

Głównym użytkownikiem innowacji jest teatr (lub inna instytucja kultury), który wprowadza do swojej oferty Teatr Reminiscencyjny. Odbywają się w nim zajęcia prowadzone przez osobę z teatru (po szkoleniu i z wiedzą z zakresu neuropsychologii gerontologicznej) tworzącą wraz z psychologiem/neuropsychologiem zespół terapeutyczny. Innowacja dotyczy tych teatrów, które w ramach swojej działalności oferują gałąź terapeutyczną.

Trudności użytkownika mogą wiązać się z rekrutacją osób do grupy (z określeniem kryteriów doboru osób czy zbyt małą liczbą chętnych) oraz z sytuacjami wymagającymi interwencji służb opiekuńczych (np. problem z pomocą przy czynnościach fizjologicznych, ubieraniu się i poruszaniu się pacjentów).

Korzyścią dla użytkownika jest poszerzenie oferty i wzrost społecznego znaczenia danego miejsca kultury (np. teatru).

Jednym ze sposobów dotarcia do użytkownika jest zaproszenie dyrektora placówki lub pracowników na panel dyskusyjny. Można też zorganizować szkolenia poświęcone oddziaływaniom terapeutycznym na osoby z zaburzeniami poznawczymi poprzez zastosowanie metod teatralnych. Warto także rozesłać informacje bezpośrednio do teatrów lub innych placówek kultury.

Inni użytkownicy:

• Dom Kultury

Innowacja może być także realizowana w instytucji kultury (centrum kultury, dom kultury), ponieważ ze względu na infrastrukturę oraz dostępność dla wszystkich jest to miejsce dostosowane do prowadzenia zajęć teatralnych. W instytucjach takich zatrudnieni są wykwalifikowani instruktorzy teatralni, którzy po przejściu cyklu szkoleń mogliby prowadzić tego typu zajęcia. Dyrektorzy placówek mają możliwość zorganizowania lub delegowania pracowników na szkolenia, z ukierunkowaniem na starszych odbiorców i osoby z zaburzeniami poznawczymi. Mogą także w tym miejscu być zorganizowane szkolenia, a także wystawienie spektaklu przygotowanego przez uczestników na zakończenie cyklu Teatru Reminiscencyjnego. Po uwzględnieniu budżetu instytucji możliwe jest zatrudnienie  i opłacenie psychologa/neuropsychologa tworzącego team z instruktorem teatralnym. Możliwe wydaje się także rozwiązanie opłacania psychologa przez instytucję służby zdrowia w formule pracy w środowisku, zwłaszcza w sytuacji, kiedy lekarz zleca w swojej instytucji udział pacjentów w tym przedsięwzięciu.

Trudności mogą wiązać się z rekrutacją uczestników do zajęć (dostęp do osób
z zaburzeniami poznawczymi, kryteria doboru, diagnoza) oraz z dostępem i zapewnieniem uczestnikom opieki (pomoc w chodzeniu, w czynnościach fizjologicznych, przy ubieraniu). Trudnością może być także lęk, niepewność i niski poziom wiedzy dotyczącej mechanizmów poznawczego starzenia się oraz objawów chorób otępiennych.

Korzyścią dla tego typu użytkownika jest poszerzenie oferty zajęć dla populacji osób starszych, zwłaszcza dla osób z zaburzeniami poznawczymi. Nie do przecenienia jest także społeczny wymiar i wzrost znaczenia udziału instytucji kultury w oddziaływaniach terapeutycznych, twórczych i edukacyjnych.

Źródła finansowania to: środki statutowe instytucji, dotacje z Urzędu Miasta, dotacje prezydenta na działania na rzecz grupy osób starszych (dodatkowa oferta), granty (konkursy, współpraca z fundacjami i stowarzyszeniami) uzyskiwane zarówno przez instytucje kultury lub grupy nieformalne.

Dotarcie do tych instytucji i przekazanie informacji o innowacji może zachodzić w czasie zorganizowanego szkolenia poświęconego starzeniu się i dramaterapii gerontologicznej, panelu dyskusyjnego, kontaktów osobistych, rekomendacji zamieszczonych w instytucjach nadrzędnych (ministerstwo, władze lokalne, jednostki centralne, np. Narodowe Centrum Kultury), przedstawienia przygotowanego przez grupę terapeutyczną, maile, internet, FB.

• Dom Pomocy Społecznej

Realizacja innowacji w formule Teatru Reminiscencyjnego może odbywać się także
w instytucjach z zakresu opieki społecznej, takie jak: Domy Pomocy Społecznej, Domy Dziennego Pobytu, Domy Opieki. Zajęcia mogą się odbywać w miejscu przebywania odbiorców bezpośrednich, w godzinach dostosowanych do rozkładu dnia. Pewien zakres działań terapeutycznych mogą wykonywać zatrudnieni tam pracownicy, psycholog i terapeuta zajęciowy, po przejściu odpowiedniego szkolenia z zakresu neuropsychologii otępień i dramaterapii gerontologicznej. Może także dojeżdżać lub dochodzić do nich osoba z teatru (aktor, reżyser, instruktor teatralny, dramaterapeuta).

Większość tych miejsc dysponuje salą do terapii grupowej lub zajęciowej, lub świetlicą, w której można prowadzić zajęcia.

Trudności można upatrywać w niewystarczającej wiedzy pracowników oraz ograniczony czas przeznaczony na różne formy oddziaływań leczniczo – opiekuńczo – terapeutycznych, które należą do obowiązków statutowych związanych z charakterem placówki. Brak pieniędzy na finansowanie dodatkowych (fakultatywnych) zajęć może być trudnością lub powodem ograniczenia zakresu zajęć. Koniecznym wydaje się wykonanie długofalowego planu finansowego przez dyrektora placówki dostrzegającego potencjał tej metody oddziaływań i otwartego na jej wprowadzenie (plany szkoleniowe dla pracowników).

Korzyścią dla tego użytkownika jest wzrost jakości świadczonych usług i poszerzenie oferty świadczonych usług, a tym samym zapewnienie i wzrost konkurencyjności na rynku usług opiekuńczych. Uczestnicy (pensjonariusze, podopieczni) zyskują skuteczną, nową, interesującą metodę, umożliwiającą im wykorzystanie potencjału twórczego, osobowego i emocjonalnego, a tym samym poprawę samopoczucia, funkcjonowania
i jakość życia.

Źródła finansowania to: środki statutowe lub środki pozyskane w ramach grantów społecznych i innych, a także współpraca z zespołem lub teamem z zewnątrz (grupa nieformalna, sponsor, fundacja, stowarzyszenie, wolontariusze).

Dotarcie do tych instytucji i przekazanie informacji o innowacji może zachodzić w czasie zorganizowanego szkolenia poświęconego problemom ludzi starszych, zdrowotnych
i opiekuńczych wymiarach pomocy, problemom chorób otępiennych, panelu dyskusyjnego, kontaktów osobistych, rekomendacji zamieszczonych w instytucjach nadrzędnych (ministerstwo, władze lokalne, jednostki centralne, samorządy), a także przez media społecznościowe, strony internetowe, maile.

• Szpital

Realizacja innowacji w formule Teatru Reminiscencyjnego może odbywać się także w instytucjach służby zdrowia, takich jak: szpitale, oddziały psychogeriatryczne, geriatryczne, oddziały pielęgnacyjno – opiekuńcze, rehabilitacyjne. Zajęcia mogą się odbywać w miejscu przebywania odbiorców bezpośrednich, czyli pacjentów, w godzinach dostosowanych do rozkładu dnia i programu terapeutycznego. Pewien zakres działań terapeutycznych mogą wykonywać zatrudnieni tam pracownicy, psycholog i terapeuta zajęciowy, z pomocą rehabilitanta, fizjoterapeuty, logopedy, po przejściu odpowiedniego szkolenia z zakresu neuropsychologii otępień i dramaterapii gerontologicznej. Może także dojeżdżać lub dochodzić do nich osoba z teatru (aktor, reżyser, instruktor teatralny, dramaterapeuta).

Większość tych miejsc dysponuje salą do terapii grupowej lub zajęciowej, lub świetlicą, w której można prowadzić zajęcia.

Trudności można upatrywać w niewystarczającej wiedzy pracowników oraz ograniczony czas przeznaczony na różne formy oddziaływań leczniczo – opiekuńczo – terapeutycznych, które należą do obowiązków statutowych związanych z charakterem placówki. Brak pieniędzy na finansowanie dodatkowych (fakultatywnych) zajęć może być trudnością lub powodem ograniczenia zakresu zajęć. Koniecznym wydaje się wykonanie długofalowego planu finansowego przez dyrektora placówki (kierownika oddziału, ordynatora) dostrzegającego potencjał tej metody oddziaływań i otwartego na jej wprowadzenie (plany szkoleniowe dla pracowników). Problemem w realizacji zajęć z zakresu Teatru Reminiscencyjnego może być dynamika zmian chorobowych i stan zdrowia oraz skracanie czasu pobytu pacjentów.

Trudnością także może być zbyt mała ilość personelu i ograniczona, bardzo mała ilość godzin przeznaczona na pracę terapeutyczną z pacjentami w ramach pełnionych usług
i zakresu pracy według umowy. Rozwiązaniem najkorzystniejszym w tym przypadku wydaje się porozumienie (umowa) z teamem psycholog- dramaterapeuta z zewnątrz.

Korzyścią dla tego użytkownika jest wzrost jakości świadczonych usług i poszerzenie oferty świadczonych usług, a tym samym zapewnienie i wzrost konkurencyjności na rynku usług zdrowotnych, pielęgnacyjnych i leczniczych. Uczestnicy (pacjenci) zyskują skuteczną, nową, interesującą metodę terapeutyczną, umożliwiającą im wykorzystanie potencjału twórczego, osobowego i emocjonalnego, a tym samym poprawę samopoczucia, funkcjonowania i jakość życia.

Źródła finansowania to: środki statutowe lub środki pozyskane w ramach grantów społecznych i innych, a także współpraca z zespołem lub teamem z zewnątrz (grupa nieformalna, sponsor, fundacja, stowarzyszenie, wolontariusze).

Dotarcie do tych instytucji i przekazanie informacji o innowacji może zachodzić w czasie zorganizowanego szkolenia poświęconego problemom ludzi starszych, zdrowotnych i opiekuńczych wymiarach pomocy, problemom chorób otępiennych, panelu dyskusyjnego, kontaktów osobistych, rekomendacji zamieszczonych w instytucjach nadrzędnych (ministerstwo, władze lokalne, jednostki centralne, samorządy), a także przez media społecznościowe, strony internetowe, maile oraz informacji przekazywanych ordynatorom, lekarzom i pielęgniarkom.

Strategia budowania partnerstwa i strategia informacyjna pomiędzy instytucjami zaangażowanymi w realizację modelu

Podstawą tworzenia strategii budowania partnerstwa i strategii informacyjnej pomiędzy instytucjami zaangażowanymi w realizację modelu jest kontaktach przedstawicieli podczas  zorganizowanego spotkania informacyjnego lub szkolenia poświęconego omawianej metodzie terapeutycznej i innowacji Teatru Reminiscencyjnego.

Możliwa jest współpraca pomiędzy instytucjami, poprzez osoby dyrektorów
i kierowników domów kultury i instytucji opiekuńczych oraz placówek ochrony zdrowia (kierownicy, ordynatorzy) w formie zawieranych porozumień. Porozumienie może dotyczyć miejsca zorganizowania szkolenia, miejsca odbywania się zajęć terapeutyczno – teatralnych oraz sposobu dotarcia uczestników na zajęcia (np. dyrektor domu kultury organizuje zajęcia Teatru Reminiscencyjnego, czyli udostępnia miejsce/salę, opłaca i szkoli instruktorów, a na podstawie porozumienia/umowy z DPS/MOPS, przywożeni są pensjonariusze z tych jednostek). Na podstawie umowy i porozumienia można także określić sposób i formę delegowania pracownika do innej instytucji w celu prowadzenia zajęć (instruktor teatralny) lub przeprowadzenia konsultacji (psycholog), a także odbycia szkoleń.

Z informacjami dotyczącymi innowacji i warunków jej prowadzenia najlepiej jest dotrzeć  do osób pełniących funkcje kierownicze.

Budowanie partnerstwa i współudziału instytucji może być także związane
z racjonalnym planowaniem kosztów i wydatków (budżetu) jednostki z uwzględnieniem kosztów szkoleń i prowadzonych zajęć.

Wymiar społeczny i edukacyjny innowacji może stanowić atut dla każdej instytucji partycypującej w jej realizację i może wzmacniać synergistyczne działania wielu jednostek, zważywszy na określony i jasno zdefiniowany cel innowacji  (powtarzanie, edukowanie, wymiana). Każda z tych instytucji przyczynia się do poprawy jakości życia i funkcjonowania osób z zaburzeniami poznawczymi, poprzez włączania ich do społeczeństwa, i udział w tworzeniu i odbiorze kultury. Taka dodatkowa oferta wyróżnia instytucję w obliczu wyzwania, jakim jest starzejące się społeczeństwo i potrzeby osób starszych, w tym osób
z otępieniem.

Współpraca pomiędzy instytucjami, oparta na zaufaniu, wspólnym celu
i odpowiedzialności podwyższa wartość edukacyjną i profesjonalizm osób zajmujących się osobami starszymi. Pozwala także na pełniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów, zarówno materialnych, technicznych, jak i osobowych. Ze względu na wzrastającą liczbę starszych osób potrzebujących opieki, terapii, rehabilitacji czy stymulacji, akcentować warto konieczność tworzenia zespołów i grup interdyscyplinarnych, międzypokoleniowych, a także międzyinstytucjonalnych, zarówno w obszarze kultury i sztuki, nauki, służby zdrowia, jak i biznesu.

W celu budowania dobrej atmosfery wokół innowacji, jej znaczenia i jakości oraz wartości wynikającej ze współpracy konieczne jest zadbanie o spójny przekaz i wizerunek poprzez kontakt z mediami, poinformowanymi o podejmowanych działaniach i ich społecznych konsekwencjach.

1. Stwórzcie team teatralno-psychologiczny. Poszukajcie osoby zainteresowanej wykorzystaniem metod teatralnych i dramaterapeutycznych w pracy ze starszymi ludźmi (aktora, pedagoga teatru, dramaterapeuty) i psychologa mającego doświadczenie w pracy z osobami starszymi oraz wiedzę z zakresu neuropsychologii otępień.
2. Zorganizujcie spotkanie służące wzajemnemu poznaniu się i omówieniu zasad współpracy, (patrz: Model współpracy teatralno – psychologicznej) oraz zapoznaniu się z propozycjami scenariuszy zajęć (patrz: Zestaw scenariuszy do pracy dramaterapeutycznej dla pacjentów z otępieniem):

• Uzyskajcie zgodę na prowadzenie zajęć i formę użytkowania miejsca (użyczenie/wynajem/wymiana).
• Ustalcie harmonogram prowadzonych zajęć. Rekomendujemy maksymalnie 3-godzinne spotkania raz w tygodniu, przez 14 tygodni: pierwsza część (terapeutyczna) przez 10 tygodni, druga część (teatralna – przygotowanie przedstawienia) przez kolejne 4 tygodnie.
• Zaproście do współpracy wolontariuszy (np. studentów psychologii, pedagogiki, szkół teatralnych, szkół dramaterapeutycznych, akademii muzycznych), terapeutów zajęciowych, rehabilitantów oraz seniorów poprzez ogłoszenia w szkołach wyższych, na uczelniach, UTW, portalach społecznościowych.
• Omówcie główne cele i metody pracy. Ustalcie zasady współpracy oraz sposób komunikacji. Zaplanujcie regularne spotkania zespołu klinicznego przed i po zajęciach. Przygotujcie zasady komunikowania się z uczestnikami (tryb oznajmiający, liczba mnoga., czas teraźniejszy). Zastanówcie się, czy macie możliwość korzystania z superwizji.
• Podpiszcie umowy wolontariackie i opracujcie kontrakt na wspólną pracę. Następnie zapiszcie sobie zasady włączenia osób do grupy. Poproście psychologa o krótki opis chorób otępiennych i charakterystykę funkcjonowania osób z zaburzeniami poznawczymi.
• Podzielcie się zadaniami. Przygotujcie ulotkę informacyjną, stwórzcie stronę internetową oraz treść informacji przesyłanej drogą mailową.
• Określcie czas potrzebny na rekrutację i zapisy osób starszych zaleznych (2-3 miesiące).

3. Zorganizujcie pierwsze spotkanie z osobami zapisanymi na zajęcia. Podczas spotkania przedstawcie się, wyjaśnijcie cel i metody zajęć. Zaproście uczestników na pierwsze zajęcia.

4. Poproście team psychologiczno-teatralny o przeprowadzenie pierwszej (terapeutycznej) części zajęć, z możliwym wykorzystaniem przygotowanych scenariuszy. Po zakończeniu tej części zorganizujcie zebranie podsumowujące.

5. Razem ze specjalistami przygotujcie szkolenie poświęcone efektom pracy i metodom niefarmakologicznym w chorobach otępiennych (patrz: Plan szkolenia dla osób zainteresowanych terapią reminiscencyjną). Umówcie się z teamem na drugą część zajęć (teatralną).

6. Poproście team psychologiczno-teatralny o przeprowadzenie drugiej części zajęć zakończonej przedstawieniem. Przygotujcie program spektaklu i plakat zapraszający na przedstawienie. Zorganizujcie salę z zapleczem technicznym, w której odbędzie się wydarzenie.

7. Wystawcie spektakl. Zadbajcie o dokumentację filmową i fotograficzną. Po przedstawieniu spotkajcie się z osobami biorącymi w nim udział i prowadzącymi zajęcia. Porozmawiajcie z nimi, podziękujcie im i sobie nawzajem. Zapytajcie o wrażenia.

8. Przeprowadźcie szkolenie wg planu szkolenia dla osób zainteresowanych terapią reminiscencyjną.

9. Na zakończenie cyklu zajęć spotkajcie się z całym zespołem terapeutycznym, by podsumować zajęcia i ich efekty. Omówcie korzyści i trudności. Poddajcie zajęcia ewaluacji.

Działanie modelu pod względem merytorycznym jest uzależnione od teamu teatralno-psychologicznego, natomiast stroną organizacyjną zarządza osoba z ramienia użytkownika. Autorzy innowacji służą pomocą, mogą konsultować i wspierać realizujących działania.

Osoby niezbędne do realizacji modelu:

• osoba z teatru (dramaterapeuta, aktor, pedagog teatru),
• psycholog (psycholog kliniczny, neuropsycholog, psychoterapeuta).

Osoby wspierające:

• wolontariusze,
• terapeuci zajęciowi,
• pedagog,
• rehabilitant ruchowy/fizykoterapeuta,
• terapeuci (muzykoterapeuta, logopeda, arteterapeuta).

	Rodzaj działania	Wymiar czasowy	Cena jednostkowa	Łączny koszt
1.	Honorarium dramaterapeuty	80 godz. (2 40 godz.)	100 zł	8000 zł
2.	Honorarium psychologa	20 godz.	100 zł	2000 zł
3.	Superwizja	4 godz. (2 2 godz.)	100 zł	400 zł
4.	Koszty przygotowania przedstawienia: – plakaty – programy – rekwizyty – kostiumy – dokumentacja fotograficzna i filmowa – obsługa techniczna		3000 zł	3000 zł
5.	Koszty przeprowadzenia szkolenia
	Honorarium wykładowców	4 godz.	100 zł	400 zł
	Honorarium prowadzącego warsztaty	4 godz.	100 zł	400 zł
	Materiały szkoleniowe dla uczestników	30 szt.	8,75 zł	262,50 zł
	Kawa	30 szt.	450 zł	4 50 zł
	Poczęstunek	30 szt.	1 050 zł	1050 zł
	Wynajem Sali	1 dzień	1 000 zł	1000 zł
	Zakwaterowanie wykładowców	4 szt.	100 zł	400 zł
	Razem			17 362,50 zł

 

Koszty niezbędne do prowadzenia innowacji: ok. 18 000 zł

Szacunkowy roczny koszt korzystania z rozwiązania dla użytkownika: ok. 18 000 zł

Szacunkowy roczny koszt objęcia innowacją 1 osoby: ok. 1300 zł

1. W obszarze zaangażowania społeczności:

• upowszechnianie informacji o skuteczności terapii reminiscencyjnej jako jednej z uznanych niefarmakologicznych oddziaływań w terapii otępień,
• przekazywanie informacji o efektach pracy pacjentów w środowisku medycznym, teatralnym i w opiekuńczym (w stowarzyszeniach, fundacjach działających na rzecz osób zależnych) – szkolenie ze spektaklem lub z pokazem filmu dokumentującego przebieg i efekt przygotowania spektaklu.

2. W obszarze przygotowania personelu:

• przeszkolenie pracowników teatru i potencjalnych dramaterapeutów z zakresu neuropsychologii gerontologicznej (szkolenie/konferencja),
• chęć psychologów do współpracy z jednostkami kultury, w odpowiedzi na zapotrzebowanie ze strony świata teatru.

3. W obszarze zarządzania:

• gotowość teatru do otwarcia się i nawiązania współpracy na polu terapeutycznym,
• pozostawanie w kontakcie z innowatorami.

4. W obszarze finansowania:

• znalezienie stabilnego źródła finansowania lub dywersyfikacja źródeł finansowania,
• gratyfikacja finansowa za przeprowadzone działania.

Innowacja prowadzi do poprawy dobrostanu osób starszych zależnych, z zaburzeniami funkcji poznawczych, m.in. z chorobą Alzheimera, dzięki uruchomieniu i wzmocnieniu ich potencjału twórczego, otwarciu ich na działania performatywne oraz pozawerbalne formy komunikacji i umożliwieniu wyrażania siebie, w tym ekspresję własnych emocji oraz przeżyć, budowanie nowych więzi (m.in. relacji międzypokoleniowej z wolontariuszami oraz twórcami) i wzmacnianie istniejących (m.in. z innymi pacjentami Ośrodka Alzheimerowskiego) poprzez wspólną pracę i działania twórcze w ramach regularnych przygotowań do spektaklu, których zwieńczeniem jest wspólny występ przed publicznością.

Po zakończeniu wspólnej pracy uczestnicy projektu (aktorzy) entuzjastycznie wyrazili chęć kontynuowania w przyszłości takiej formy zajęć teatralnych. Praca nad rolą i występ były dla nich doświadczeniem przyjemnym. Każdy inaczej definiował płynącą z niego korzyść: od dostrzeżenia talentu lub kompetencji, poprzez przyjemność pracy zespołowej, po możliwości sympatycznego kontaktu, nawiązania bliskich relacji i pracy z osobami młodymi.

Nauka roli i występ wymagały od uczestników powtarzania tekstu i konfrontacji z sukcesem lub porażką w momencie zapamiętywania. Asystenci wspierali ich i pomagali im. Ważne okazało się również doświadczenie współpracy z artystą z innego kręgu kulturowego (z Hiszpanii) i mówiącego w obcym języku. To, co nowe i ciekawe, wzmacnia bowiem uwagę oraz pobudza zainteresowanie.

Zaprezentowana innowacja jest czasochłonna i ma charakter procesualny. Przynosi jednak korzystne efekty terapeutyczne, interpersonalne i społeczne. Jest użyteczna dla odbiorców – nie tylko ze względu na subiektywną ocenę satysfakcji oraz nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów społecznych, ale przede wszystkim ze względu na efekty wynikające z jej terapeutyczno-stymulującego charakteru.