Torba Borba to innowacyjny wózek na zakupy dla osób starszych, a także współdzieląca go mikrospołeczność. Torba jest wyposażona w ułatwiający transport po schodach napęd elektryczny oraz w system zmiany wysokości koszy na zakupy. Ta funkcja jest szczególnie przydatna przy wykładaniu produktów w sklepie na ladę czy w domu na blat. Przy projektowaniu wózka korzystano z badań i konsultacji z osobami starszymi. Torba Borba to nie tylko produkt – wózek jest współdzielony przez grupy osób starszych zależnych i samodzielnych seniorów, dzięki czemu daje możliwość nawiązywanie i utrzymywania relacji. Działanie Torby Borby można obejrzeć tutaj.
Celem innowacji jest wydłużenie pozostawania w miejscu zamieszkania, wzrost samodzielności osób starszych zależnych (kondycji fizycznej oraz samopoczucia psychicznego). Dzięki sieci opartej na współdzieleniu Torby Borby seniorzy uzyskują pomoc w codziennych zakupach i nawiązują sąsiedzkie relacje, a także włączają się w procesy współdzielenia i partycypacji.
Odbiorcami ostatecznymi innowacji są osoby starsze zależne, zmagające się z utratą bądź ograniczeniem samodzielności, na które dodatkowo mają wpływ bariery architektoniczne jak schody i brak windy, wysokie krawężniki, zbyt wysokie wejścia do autobusów, brak ławek.
Najważniejsze korzyści dla osób starszych zależnych wynikające z udziału w innowacji:
- wydłużenie czasu samodzielności, a co za tym idzie możliwości mieszkania we we własnym domu,
- rozbudowywanie i utrzymywanie relacji dzięki tworzeniu się mikrospołeczności wokół innowacji.
Korzystanie z Torby Borby wymaga od starszych osób zależnych przełamania lęku przed nowością (zarówno innowacyjnym produktem z napędem elektrycznym, jak i nową grupą znajomych), potrzebne jest także nowe spojrzenie na kwestię współdzielenia mimo możliwych negatywnych doświadczeń z przeszłości.
Odbiorcami pośrednimi innowacji są samodzielni, sprawni seniorzy – mikrospołeczność Torby Borby. Część z nich, będzie w jakichś obszarach potrzebowała pomocy, a część będzie w stanie tej pomocy udzielić.
Korzyści z udziału w innowacji:
- uczestnictwo w nowatorskim przedsięwzięciu, nowa wiedza i nowe tematy do rozmów,
- rozbudowywanie i utrzymywanie relacji dzięki tworzeniu się mikrospołeczności.
Trudnością przy włączaniu tej grupy starszych osób do innowacji mogą być związane z ich brakiem czasu, a także niedostrzeganiem potrzeby pomocy. Zadaniem animatora będzie też pokazanie, że pomoc innym może być obustronną korzyścią.
Użytkownikiem innowacji będą organizacje lokalne i społeczne, takie jak miejsca aktywności lokalnej, domy sąsiedzkie, ale również placówki kulturalne, wspólnoty mieszkaniowe, kluby seniora.
Najważniejsze korzyści związane z wdrożeniem innowacji:
- nowe kontakty i wiedza,
- rozwój więzi społeczności,
- wpisanie się w trend ekonomii współdzielenia,
- poszerzenie oferty o atrakcyjne i wartościowe rozwiązanie.
Trudności dla użytkowników mogą wynikać ze zmiennego zainteresowania grup seniorów (malejącego lub szybko rosnącego). Użytkownicy muszą znaleźć u siebie miejsce na spotkania powstałych grup oraz wyznaczyć spośród pracowników animatora czuwającego nad siecią współdzielących wózek seniorów.
- Wyznaczcie osobę odpowiedzialną za działania w ramach innowacji
Zapoznajcie się z pakietem startowym (pomoże Wam zrozumieć podstawowe etapy projektu) oraz pakietem innowacji (w poszerzony sposób przedstawia najważniejsze założenia) i zastanówcie się w zespole, kto będzie animatorem Torby Borby. Do zadań animatora należeć będzie m.in. zainicjowanie grupy i prowadzenie grupy, koordynowanie projektu, prowadzenie spotkań (prezentacje, przygotowanie sali, zapewnienie poczęstunku), a także znalezienie wykonawcy torby i dopilnowanie jej prawidłowego działania.
- Zbierzcie grupę seniorów składającą się z seniorów aktywnych i zależnych.
Jeśli w waszej organizacji działa już grupa seniorów, spróbujcie połączyć ich aktywność z innowacją. Grupa w ramach stworzy mikrospołeczność współdzielącą Torbę Borbę. Zanim społeczność się uformuje, liczba seniorów będzie się prawdopodobnie zmieniać. Bądźcie zawsze otwarci na nowych zainteresowanych seniorów. W budowaniu społeczności korzystajcie z pomocy aktywnych starszych osób.
- Informujcie o innowacji, promujcie działania
W miejscach odwiedzanych przez seniorów (jak sklepy, apteki, przychodnia, biblioteka, dom kultury) rozwieście plakaty z zaproszeniem na spotkanie, rozłóżcie broszury. Stwórzcie stronę na Facebooku. (broszura, plakat na spotkanie 1 informacyjne). Wiedząc już, z jakim odzewem spotkała się propozycja i jakie osoby zgłosiły chęć uczestnictwa, podejmijcie ostateczną decyzję rozpoczęcia procesu wdrażania innowacji.
- Zlećcie wykonanie wózka.
Weźcie pod uwagę, że na zamówiony u wykonawcy wózek trzeba czekać nawet dwa miesiące.
Do wykonania torby potrzebne będzie znalezienie wykonawców konstrukcji (gięcie rur aluminiowych, spawanie, frezowanie, montaż) i napędu, a także osoby, która uszyje elementy z tkaniny (może to być ktoś z grupy seniorów).
Wykonawcom należy dostarczyć dokumentację wzorniczą (dokumentacja wzornicza, informacja do dokumentacji wzorniczej, wizualizacja).
Bądźcie w częstym kontakcie z wykonawcami, żeby pilnować zarówno terminu, jak i jakości wykonania od początku do końca trwania zlecenia.
- Przeprowadźcie cykl spotkań z grupą seniorów.
Szczegółowy opis przebiegu spotkań znajdziecie w pakiecie innowacji.
- Spotkanie informacyjne – opowiedzcie, czym jest innowacja, dla kogo, jak będzie wyglądał proces wdrażania (plakat na spotkanie 1 informacyjne, broszura, prezentacja na 1 spotkanie informacyjne ).
- Spotkanie integracyjne – warto wykorzystać grę planszową (w pakiecie innowacji przeczytacie jej opis a pomoce do gry znajdują się tutaj – fotosy, pionki owoce i warzywa do wydruku 3D, pionki do druku na papierze, borba pionek 3D), w zależności od doświadczenia i umiejętności animatora dotyczących warsztatowej pracy z seniorami, a także specyfiki grupy może być potrzebne wsparcie trenera. (plakat na spotkanie 2 integracyjne, prezentacja na spotkanie 2 integracyjne).
- Spotkanie instruktażowe – opowiedzcie o obsłudze wózka, przekażcie instrukcję, omówcie zasady współdzielenia i wypożyczania wózka (instrukcja do torby, harmonogram wypożyczania, regulamin wypożyczania, umowa wypożyczania).
W zależności od czasu oczekiwania na torbę możecie zorganizować dodatkowe spotkania, aby podtrzymać zaangażowanie członków grupy.
Pamiętajcie, że torba jest tylko pretekstem do powstania mikrospołeczności.
- Zróbcie wspólne zakupy.
Kiedy torba będzie gotowa, z każdym z seniorów (mogą dobrać się w pary) wyjdźcie i przetestujcie używanie jej w różnych sytuacjach. Sprawdźcie, czy starsze osoby potrafią z niej w bezpieczny sposób korzystać np. na schodach, w wąskich przejściach, manewrować w sklepie czy na bazarze. W razie potrzeby przećwiczcie jeszcze te sytuacje.
- Czuwajcie nad grupą.
Kiedy Torba Borba jest już współdzielona, wasze zadanie to świadome obserwowanie grupy, reagowanie na zmiany i pojawiające się w niej nowe sytuacje. Relacje seniorów będą się pogłębiać, a sposoby wypożyczania naturalnie modyfikować. Innowacja z waszą pomocą będzie teraz żyć swoim życiem.
Do zainicjowania Torby Borby potrzebny jest animator, który może być pracownikiem instytucji wdrażającej rozwiązanie. Jest sercem i motorem innowacji. W zależności od umiejętności, doświadczenia w pracy z seniorami i zaangażowania może pojawić się potrzeba więcej niż jednej osoby na tym stanowisku. Zadaniem animatora jest przygotowanie się do wdrażania innowacji na podstawie materiałów o innowacji, zebranie grupy, przeprowadzenie spotkań, zawiązanie grupy, zorganizowanie torby, kontrolowanie współdzielenia. Animator powinien być zaopatrzony w niezbędne dokumenty prawne, materiały promocyjne, edukacyjne i instrukcje dotyczące prowadzenia innowacji.
Animator koordynuje mikrospołeczność, promuje innowację i zachęca do do tego uczestników. Spośród nich wyłaniają się liderzy, osoby bardziej zaangażowane, które promują rozwiązanie w swoich środowiskach, np. we wspólnocie mieszkaniowej.
Wynagrodzenie animatora (koło 6 godzin tygodniowo przez 3 miesiące, 2 godziny tygodniowo przez kolejne 9 miesięcy) – przeprowadzenie spotkań z grupą seniorów, utrzymywanie kontaktu z grupą seniorów, promocja innowacji, pomoc w zarządzaniu torbą borbą, ewentualna pomoc w zakupach: 80 godzin pracy x 50 zł = 4000 zł
Promocja (druk materiałów promocyjnych, plakaty, regulaminy, umowy, instrukcje, materiały do przeprowadzenia gry) = 1000 zł
Poczęstunek na spotkaniach dla seniorów (opcjonalnie)
Wyprodukowanie jednej torby (konstrukcja, napęd montaż, usługa krawiecka): 5000 zł
Amortyzacja torby: 1000 zł
Łącznie: 11000 zł rocznie czyli ok.1100 zł na osobę rocznie (zakładając udział 10 seniorów)
Do wdrożenia innowacji będa niezbędne:
- zaangażowany animator,
- grupa seniorów,
- miejsce do spotkań dostępne dla osób z niepełnosprawnościami, z wyposażeniem do prowadzenia warsztatów,
- kanał kontaktu,
- zaciekawienie uczestników.
- wózek zakupowy Torba Borba lub przeznaczone na jego wykonanie fundusze i odpowiedni wykonawcy
Seniorzy pomimo początkowego sceptycyzmu co do możliwości współdzielenia torby, zaangażowali się w ten proces i przekonali się, że współdzielenie jest możliwe.
Osoby starsze zależne zyskały poczucie sprawstwa i odpowiedzialności. Zintensyfikowały kontakty społeczne i nawiązały nowe. Czerpali też radość ze spotkań, które dla wielu z nich stanowiły odskocznię od samotności. Udział w testowaniu innowacji stanowił znaczne urozmaicenie codziennego życia. Mówili, że od razu zdecydowali się wziąć udział, bo to „coś nowego”, „z ciekawości”.
Konstrukcja wózka pozwala użytkownikom: zrezygnować z noszenia zakupów, a tym samym odciążyć kręgosłup i ręce, wygodnie sięgać po zakupy i portfel, podpierać się o wózkiem i swobodnie nim manewrować.
Udział w projekcie miał wpływ na zwiększenie świadomości zdrowotnej. Część z uczestników, dźwigając ciężkie zakupy, nie miała świadomości, jak bardzo negatywny wpływ ma to na ich zdrowie. Ponadto spotkania uświadomiły też im wpływ samodzielnej aktywności na zachowanie zdrowia i dobrego samopoczucia.
